ಒಂದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರು ದ್ವೇಷಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ತಪ್ಪಿನಿಂದ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವರ ಗುಣಗಳಿಂದ, ನೈತಿಕತೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಆಗಿರಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಕೆಲ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳು ಇಂತಿವೆ:
1. ಸತ್ಯ ಹೇಳುವ ಗುಣ – ಎಲ್ಲರೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳುವವರು, ತಮ್ಮ ತಪ್ಪನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಡಲು ಬಯಸುವವರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ.
2. ಅವಿನೀತಿಗೆ ಜಗ್ಗದ ನಿಲುವು – ಸ್ವಾರ್ಥ, ಅಸತ್ಯ, ವಂಚನೆಗಳಿಗೆ ತಲೆಬಾಗದವರು, ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆವವರಿಗೆ ಶತ್ರುವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ.
3. ಇರ್ಷೆ (ಅಸೂಯೆ) – ಒಳ್ಳೆಯ ಗುಣಗಳು, ಹೆಸರು, ಕೀರ್ತಿ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ – ಇವುಗಳೆಲ್ಲ ಕೆಲವರಿಗೆ ಹಿನ್ನಡೆಯಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಅದನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದವರು ದ್ವೇಷವನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ.
4. ಸ್ವಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುವುದು – ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥಪೂರಿತ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಆಗುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು “ಕಷ್ಟದವನು” ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿ, ಬೇಸತ್ತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
5. ಸಂಸ್ಕಾರದ ವ್ಯತ್ಯಾಸ – ಒಳ್ಳೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುವವರು ಮತ್ತು ನಿಯಮವಿಲ್ಲದೆ ಬದುಕುವವರ ನಡುವೆ ಮೌಲ್ಯ ಸಂಘರ್ಷ ಉಂಟಾದಾಗ, ಒಳ್ಳೆಯವನೇ ತಪ್ಪು ಎಂದು ತೋರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಯಬಹುದು.
6. ಸಾಮೂಹಿಕ ಮನೋಭಾವ (Group Mentality) – ಒಬ್ಬ-ಇಬ್ಬರು ದ್ವೇಷ ತೋರಿಸಿದರೆ, ಉಳಿದವರು ಅವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ, ನಿಜವಾದ ಕಾರಣ ತಿಳಿಯದೆ ಸಹ ದ್ವೇಷದಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಾರೆ.
ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ – ಇದು ಆತ್ಮಪರೀಕ್ಷೆಯ ಕಾಲ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬದಲಿಸದೇ, ಸತ್ಯ, ಧರ್ಮ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿದರೆ, ದ್ವೇಷ eventually ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಜಗ್ಗುತ್ತದೆ. ದ್ವೇಷದ ಮೂಲಕವೂ ಆತ್ಮಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಕಾಶ ಇದು.
ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆಗೆ, ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಯಾರಿಗೂ ಕೆಡುಕು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಹಿತವನ್ನೇ ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ವಿಚಿತ್ರವೆಂದರೆ, ಇಂತಹವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆ, ಕುಟುಂಬ ಅಥವಾ ಸಮಾಜದಲ್ಲೇ ಕೆಲವರು ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಒಳ್ಳೆಯವರ ತಪ್ಪಲ್ಲ –

ಕಥೆ 1: ರಾಮಶೆಟ್ಟಿ
ಧರ್ಮನಿಷ್ಠ ರಾಮಶೆಟ್ಟಿ ತನ್ನ ಮನೆಯವರ ತಪ್ಪನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಸತ್ಯ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ. ಎಲ್ಲರೂ ಅವನನ್ನು ಕಠೋರ ಎಂದುಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಮನೆಯವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೇ ಕಳ್ಳತನ ಮಾಡಿದಾಗ ಸತ್ಯ ಹೊರಬಂದಿತು, ಅವನ ನಿಷ್ಠೆಯೇ ಮನೆಯ ಮಾನ ಉಳಿಸಿತು.
ಪಾಠ: ಧರ್ಮದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವವರು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸತ್ಯವೇ ಗೆಲ್ಲುತ್ತದೆ.
ಕಥೆ 2: ದೀಪದ ಬೆಳಕು
ಮನೆಯ ಶಂಕರ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮೌನವಾಗಿ ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ, ನೇರ ಮಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದ. ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿ ಅವನೇ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದಾಗ, ಅವನ ಮೌಲ್ಯ ಅರಿವಾಯಿತು.
ಪಾಠ: ಒಳ್ಳೆಯವನ ಬೆಳಕು ಕೆಲವರಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿಯಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಬೆಳಕು ದಾರಿದೀಪವಾಗುತ್ತದೆ.
ಕಥೆ 3: ಕಲ್ಲಿನ ಮೂರ್ತಿ
ಶಂಕರ ದಿನಾಲೂ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ
ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಇದ್ದ ಕಲ್ಲಿನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದರು, ಕೆಲವರು ದ್ವೇಷಿಸಿದರು. ಪ್ರವಾಹದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆ ಮೂರ್ತಿಯ ಕೆಳಗಿನ ಜಲಸೋಮ ಮನೆಯನ್ನೇ ಉಳಿಸಿತು.
ಪಾಠ: ಒಳ್ಳೆಯವರ ಮೌನವನ್ನು ದುರ್ಬಲತೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ; ಅವರ ಮೌಲ್ಯ ಸಮಯ ಬಂದಾಗ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗುತ್ತದೆ.
ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾರ
ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ –”ಸತ್ಯಸಂಧನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನೋವು ಪಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಆ ನೋವು ಶಾಶ್ವತ ಸುಖ ತರುತ್ತದೆ.” ಆದ್ದರಿಂದ, ಒಳ್ಳೆಯವರ ಮೇಲೆ ದ್ವೇಷ ತೋರಿಸುವ ಬದಲು, ಅವರ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ. ದ್ವೇಷ ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ, ಪ್ರೀತಿ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ.
– Dharmasindhu Spiritual Life